Dereitos e deberes ante a xustiza
Os dereitos e deberes dos cidadáns ante a xustiza están establecidos pola Carta de dereitos dos cidadáns ante a xustiza, unha proposición non de lei aprobada polo Congreso dos Deputados no ano 2002 e que establece os principios de transparencia, información e atención axeitada aos usuarios da Administración de xustiza.
O principal obxectivo da carta de dereitos dos cidadáns ante a xustiza é lograr unha xustiza moderna e aberta aos cidadáns e unha Administración de Xustiza responsable ante os cidadáns, que presta especial atención e coidado daqueles que se encontran máis desprotexidos.
O obxectivo desta carta é lograr unha xustiza moderna e aberta aos cidadáns para conseguir unha Administración de xustiza responsable ante os cidadáns.
Así, asisten aos cidadáns os seguintes dereitos:
- Recibir información xeral e actualizada sobre o funcionamento de xulgados e tribunais, acceso ao contido actualizado das leis de España e da Unión Europea e a coñecer o contido e estado dos procesos nos que teñan intereses lexítimos.
- Formular queixas e suxestións sobre o funcionamento da xustiza e esixir, en caso necesario, as reparacións ás que houbese lugar.
- Acceso a unha xustiza cunha linguaxe comprensible (sen perder rigor técnico) e responsable ante o cidadán.
- Tramitación áxil e tecnoloxicamente avanzada dos asuntos que lle afectan, para que se resolvan dentro do prazo legal previsto.
- Asistencia con especial atención e coidado daqueles que se encontran máis desprotexidos, como os que son vítimas de violencia doméstica e de xénero, os menores de idade, as persoas que sufran unha discapacidade sensorial, física ou psíquica ou os estranxeiros inmigrantes en España.
- Recibir unha prestación profesional de calidade por parte de avogados/as e procuradores/as, de acordo cunha conduta deontolóxica correcta.
- Esixir o cumprimento do establecido na Carta de Dereitos a xuíces/xuízas e maxistrados/as, fiscais, letrados/as da Administración de Xustiza, médicos forenses, avogados/as, procuradores/as e demáis persoas e institucións que cooperan coa Administración de Xustiza.
Os principais deberes dos cidadáns ante a xustiza son:
- Participar na Administración de xustiza mediante a figura do tribunal do xurado naqueles procesos penais que a lei determine. Os supostos de escusa, incompatibilidade e prohibición están delimitados pola lei.
- Obriga de prestar colaboración coa xustiza como testemuña, que esixe non só prestar testemuño senón tamén dicir a verdade.
- No caso de presenciar a comisión dun delito, o cidadán ten o deber de poñelo en coñecemento e colaborar coa autoridade xudicial ou Ministerio Fiscal, salvo que estivese exento por razóns familiares.